Festiwale filmowe, festiwale muzyczne, festiwale sztuk i „kultur” przeróżnych. Na nasze ulubione czekamy jak na Święta – niecierpliwe odliczając dni do rozpoczęcia, kolekcjonując kolejne ogłaszane filmy, zespoły, wydarzenia, dyskutując o wyższości Offa nad Openerem, Malty nad Warszawskimi Spotkaniami Teatralnymi, Opola nad Sopotem, Ery Nowe Horyzonty nad Warszawskim Festiwalem Filmowym, berlińskim Biennale nad weneckim, krakowskiego Festiwalu Kultury Żydowskiej nad warszawskim świętowaniem wietnamskiego Nowego Roku  (redakcja zastrzega, że układ tego zdania jest losowy!). Duże sceny, małe sceny, kina w centrum i na obrzeżach, sztuka w galeriach i w przestrzeni miejskiej – festiwale starają się łączyć wszystkie te elementy, dając swoim uczestnikom (pozorną?) wolność dokonywania decyzji, wyboru własnej ścieżki.

Wydaje się jednak, że mimo różnorodności festiwali, możemy wskazać na pewne ogólne zjawisko festiwalizacji, które nie oznacza – na zasadzie makdonaldyzacji czy homogenizacji – zmiany (obniżenia) jakości, a raczej zwraca uwagę na pewien stosunkowo nowy sposób uczestnictwa w kulturze. Jak widać na przykładzie minionego Europejskiego Kongresu Kultury, festiwalizacji stopniowo ulega nie tylko konsumpcja kultury (tzw. wysokiej), lecz nawet proces jej planowania, debatowania i dyskutowania nad życiem kulturalnym. Czy festiwale to nowe świeckie i wyjątkowo sprofilowane święta? Jaką rolę pełni i jaką władzą dysponuje kurator/dyrektor festiwalu? Jak mierzyć sukces festiwalu? Czy festiwale gromadzą to, co najbardziej „wartościowe”, czy to, co najbardziej „reprezentatywne”? Jak buduje się festiwalowe marki? Jak tworzą się festiwalowe estetyki? Czy festiwal to kolekcja, archiwum czy przegląd? Co zostaje po festiwalu? Jaki wpływ mają festiwale na otaczające je społeczności i przestrzenie? Jak tworzą się wspólnoty i mody festiwalowe? Jak na kształt festiwali wpływa sposób ich finansowania?

Rozpoczynając jesienny sezon festiwalowy – trwa już Warszawa w Budowie 3, ustawiamy się w kolejkach po bilety na Warszawski Festiwal Filmowy, cały czas towarzyszy nam zaś wielki międzynarodowy festiwal polskiej Prezydencji, czekamy na drugą edycję American Film Festival we Wrocławiu – zapraszamy do lektury odsłony bloga poświęconym festiwalom i festiwalizacji. Nasi autorzy w większości przyglądają się poszczególnym polskim i zagranicznym festiwalom, analizując ich uwikłanie w konkretne polityki kulturalne. Agata Sierbińska pisze o organizowanym przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie festiwalu Warszawa w Budowie i, doceniając cele projektu, pyta o jego ideologiczne rozdwojenie i rzeczywiste możliwości instytucji kultury w kształtowaniu życia społecznego. Karolina Sulej przygląda się fenomenowi alternatywnych festiwali muzycznych, za przykład biorąc brytyjskie All Tomorrow’s Parties, imprezę, która narodziło się zarówno jako część nostalgicznej turystyki miejsc dawno zapomnianych, jak i jako głos protestu wobec komercjalizacji muzyki i sposobów uczestnictwa w niej. Marcin Bogucki porównuje warszawską i krakowską politykę kulturalną, analizując dwa rywalizujące ze sobą festiwale muzyki klasycznej. Trzech młodych krytyków filmowych, Adam Kruk, Joanna Ostrowska i Jakub Socha, rozmawia o tegorocznym festiwalu filmowym w Wenecji, przyglądając się zarówno zaprezentowanym tam filmom, jak i zjawiskom, wydawałoby się pobocznym, a jednak zasadniczo wpływającym na charakter tego wydarzenia, jak na przykład obecność i zachwyt publiczności nad przechadzającymi się po Wenecji celebrytami. Dorota Ogrodzka pyta o różnice pomiędzy fiestą a festiwalem i zwraca uwagę na odklejanie się słowa festiwal od wydarzeń, które owo słowo oznacza. Autorka pyta o konsekwencje owego jednoczesnego rozszerzania się i rozrzedzania terminu i, na podstawie analizy kilku warszawskich festiwali, proponuje nowe ujęcie tego współczesnego zjawiska miejskiego.