widzialność // prywatność // opór // kamuflaż // szum // tłum // dostęp // nadzór // algorytm
Hito Steyerl w swoim filmie How Not to be Seen. A Fucking Didactic Educational.MOV File (2013) proponuje pięć (nie zawsze) praktycznych lekcji jak nie zostać dostrzeżonym we współczesnym świecie. Ten instruktaż nawiązuje bezpośrednio do zrealizowanego kilkadziesiąt lat wcześniej filmu Monty Pythona o tym samym tytule, w którym autorzy tłumaczą znaczenie bycia niewidzialnym. Edukacyjny materiał prowadzi jednak do smutnego wniosku, że w latach 70. ukrycie się było właściwie niemożliwe. Niezależnie od tego, jak bardzo będziemy się starać, ostatecznie i tak możemy zostać wydani przez sąsiada, który zresztą później podzieli nasz los. Niemiecka artystka podejmuje próbę przemyślenia tej kwestii na nowo, choć wprost nie komentuje skuteczności swoich lekcji. Możemy mieć jedynie nadzieję, że ujdziemy cało.
https://www.youtube.com/watch?v=dTQYEkIvN2M
https://www.youtube.com/watch?v=mZ6yNE0_pEY
Steyerl pokazuje, że przez kilkadziesiąt lat zmieniło się z pewnością środowisko, obecnie przede wszystkim cyfrowe, a także sposoby działania władzy w polu wizualnym. Przemianom ulegają również same taktyki podejmowane w celu ukrycia się. Te dwa krótkie filmy łączy przekonanie, że uniknięcie obserwacji jest właściwie niemożliwe. A jeśli nie można zniknąć, pozostaje tylko tworzenie wielu możliwych „celów i wektorów ruchu”, które mogą siać zamęt – mylić, zwodzić, zakłócać – i tym samym pozwolić zyskać wartościowy czas – jak radzą Finn Brunton i Helen Nissenbaum w książce Obfuscation. A User’s Guide for Privacy and Protest [1].
Zaciemnianie (z ang. obfuscation; łac. fuscate – ciemność, czarny) opiera się z gruntu na sile bezsilnych pozostających w asymetrycznej relacji do władzy, która widzi i wie. W najnowszej odsłonie „małej kultury współczesnej” chcemy zapytać o taktyki oporu, które pozwalają na wypowiedzenie nieposłuszeństwa w sytuacji, w której proste ukrycie się, zniknięcie nie jest już możliwe (pytanie: czy kiedykolwiek było?). Zapraszamy do nadsyłania tekstów poświęconych problemom związanym z koniecznością bycia widzialnym i sposobami radzenia sobie w tej sytuacji – kategorią prywatności, dostępem do informacji i nadzorem, taktykami kamuflażu, produkcji szumu i tłumu oraz zalewu informacji, dzięki którym można znaleźć (choćby chwilowe) schronienie. Nie skupiamy się jedynie na współczesnych zjawiskach, interesują nas również historyczne ujęcia wpisujące się w proponowaną problematykę.
Na teksty (artykuły, recenzje wystaw i książek) czekamy do 30 czerwca 2016.
Adres redakcji i wskazówki redakcyjne znajdują się w zakładce: wskazówki dla autorów.
Redaktorka odsłony: agata zborowska
Redakcja zastrzega sobie prawo wyboru tekstów przeznaczonych do publikacji.
Dla autorów i autorek opublikowanych tekstów przewidziane jest honorarium.
[1] Finn Brunton i Helen Nissenbaum, A User’s Guide for Privacy and Protest, The MIT Press, Cambridge [Massachusetts], London 2015.
Zdjęcie: Hito Steyerl, How Not to be Seen: A Fucking Didactic Educational .Mov File (2013).