„mała kultura współczesna” zaprasza do nadsyłania tekstów (od 7 stron) i innych form wypowiedzi dotyczących kultury lat dziewięćdziesiątych.
Deadline: 20.09.2013
Adres nadsyłania: malakulturawspolczesna@gmail.com

„Spotkaliśmy się w latach dziewięćdziesiątych” – rozpoczyna narrator pewnego spotu i wymienia szereg przedmiotów i związanych z nimi praktyk, wyznaczających horyzont amerykańskiego „child of 90’s”,  które nie były też obce jego polskiemu rówieśnikowi. Narracja spotu, utrzymana w elegijnej tonacji, przywodzącej na myśl serial „Cudowne lata”, jest oparta na zderzaniu współczesnej, pełnej zapośredniczeń rzeczywistości z obrazami przeszłości, która z perspektywy lat dziesiątych XXI wieku jawi się jako utracony raj analogowej niewinności, w którym technologie miały bardziej ludzki wymiar, nie stawiały barier komunikacyjnych ani nie naśladowały realnego życia, ale stanowiły jego drobne uzupełnienie. Kiedy myślimy już, że spot ma być swego rodzaju manifestem „życia offline”, odsłonięte zostaje logo firmy, która wybrała tę nostalgiczną konwencję dla reklamowania swoich usług – jest to Internet Explorer.

[youtube=https://www.youtube.com/watch?v=qkM6RJf15cg]

Spot jest ciekawy z kilku powodów. Po pierwsze, wpisuje się w nurt coraz popularniejszych nawiązań do kultury lat dziewięćdziesiątych i wskazuje na rozpowszechniającą się tendencję do nostalgizacji tej dekady i wpisywania jej w nurt różnego rodzaju sentymentalnych narracji. Po drugie – jest przykładem ich komercyjnego wykorzystania i instrumentalizacji. Rzecz znamienna: nad światem utraconym za sprawą dominacji elektronicznych mediów wzdycha internetowy gigant. Po trzecie – spot wskazuje na charakterystyczną cechę różnego rodzaju przedstawień lat dziewięćdziesiątych, które zaskakująco często koncentrują się wokół przedmiotów.

Najbliższa osłona „małej kultury współczesnej” poświęcona będzie kulturze lat dziewięćdziesiątych. Chcielibyśmy, aby kluczem do jej badania stały się właśnie przedmioty, a dokładniej: specyficzna ich kategoria, jaką są gadżety. Proponujemy problematyzację samego pojęcia gadżetu, przedmiotu pełnego ambiwalencji – trochę fetyszu, trochę relikwii – postrzeganego jako medium nowoczesności, nie tyle odpowiadającego na wyzwania swojej doby, ile raczej odsłaniającego jej kluczowe problemy, które zdobywając popularność już wychodzi z mody.

Chcielibyśmy się zastanowić, czy istnieją jakieś podobieństwa między trwającą wciąż falą „ostalgii”, czyli manifestowaną na różne sposoby i mającą różne źródła tęsknotą za rytmem i stylem życia „za żelazną kurtyną”, a wytwarzanymi obecnie narracjami o latach dziewięćdziesiątych. Na ile gadżety z lat dziewięćdziesiątych wpisują się w „retro-praktyki”, na ile zaś wyznaczają nowe trajektorie obchodzenia się z przedmiotami? Jakie są źródła potrzeby zwielokrotnienia tego rodzaju doświadczenia przeszłości? Kontekst „ostalgii” pozwala również zadać pytanie o to, jakie znaczenia przypisywane są teraz ostatniej dekadzie XX wieku w krajach, które doświadczały wówczas transformacji ustrojowej i radykalnych przemian społecznych. O czym opowiadają i jakie schematy fabularne uruchamiają lata dziewięćdziesiąte? Chcielibyśmy zachęcić do refleksji nad tym czasem jako okresem „kultury nadmiaru w czasach niedomiaru”, ale też kultury „nadmiaru na miarę niedomiaru”.

Ciekawią nas spojrzenia na estetykę tej dekady i jej ikoniczne reprezentacje: fantasmagoryczny świat „seriali dla młodzieży”, mikrokosmos teledysków MTV i tabu przełamywane „z pewną taką nieśmiałością” przez reklamy środków higienicznych.

[youtube=https://www.youtube.com/watch?v=JDOrOMuo-9o]

Zapraszamy do nadsyłania tekstów poświęconych różnym fenomenom kultury lat dziewięćdziesiątych – zarówno w Polsce jak i w innych krajach, dla których była to dekada ustrojowej (i nie tylko) transformacji. Interesują nas też spojrzenia na zjawiska kultury zachodniej, na które i wówczas szczególnie łapczywie spoglądaliśmy.

Zachęcamy również do namysłu nad sposobami badania i ujmowania problematyki lat dziewięćdziesiątych, nad możliwymi sposobami „periodyzacji” tej dekady. Gazety donosiły niedawno o zamknięciu ostatniej wypożyczalni video. Czy wydarzenie to wyznacza „prawdziwy koniec” lat dziewięćdziesiątych?

redaktorka odsłony: Weronika Parfianowicz-Vertun

redakcja “małej kultury współczesnej”: Jan Borowicz, Wojciech Moćko, Agnieszka Pajączkowska, Weronika Parfianowicz-Vertun, Agata Zborowska

Redakcja zastrzega sobie prawo wyboru tekstów przeznaczonych do publikacji.

Dla autorów i autorek opublikowanych tekstów przewidziane jest honorarium.

Zdjęcie: David Parsons, źródło: http://www.flickr.com/photos/33208872@N07/4572066957/in/photolist-7Y23dD-9SCkww-aki8Bz-9VDHB7-ez1chn-813Lpr-amgQFH-d2rAsd-aomFkZ-a8wZie-b2HmRB-9kdS3S-dHF5sw-cG88XE-8sdhvK-8eWLYT-cS5fWo-cG7TyQ-cG885A-cG81mW-ca4Wkm-cG87hb-dgoTv9-dHRU4A-dd1ex4-dd1gSY-cG7Ycq-89cT3m-86mGtk-86pSB3-89cTQw-86mHdt-86mHNX-86mGU8-86mHwX-899CNk-89cU5h-8Pwxwi-8PzLW7-8PzLWC-8PzLWJ-8Pwxw4-8PzLWm-8PzLWA-8PzLWs-8PwxvV-8PwxvH-8PwJTR-8PwJTH-ca4WbG-cG85n3