„Naszą domeną jest działanie. Jesteśmy w ciągłym ruchu, nastawieni na zmiany w otoczeniu, w którym pracujemy. Swoją aktywną postawą upowszechniamy wzór czynnego uczestnictwa w kulturze, zachęcamy do naśladowania go. Pokazujemy, że tak też można” – pisze Marek Sztark, dyrektor programowy NieKongresu Animatorów Kultury. Wydarzenie, które odbyło się w marcu 2014 r., zostało zorganizowane przez Narodowe Centrum Kultury i Forum Kraków pod patronatem i przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. NieKongres to pierwsze organizowane na taką skalę spotkanie mające być okazją do rozmowy „osób, które uważają/chcą się uważać/nie wiedzą, czy mogą się uważać za animatorów kultury” – wzięli w nim udział przedstawiciele zarówno publicznych instytucji kultury, organizacji pozarządowych, jak i artyści, niezależni lokalni liderzy.

To nie pierwsza inicjatywa, która miałaby polegać na próbie integracji i zdefiniowania granic środowiska i tematu animacji kultury – dwa lata temu odbył się kongres ShortCut Europe, w zeszłym roku kwartalnik ResPublica wydał monograficzny numer poświęcony tej tematyce. NieKongres wyróżnił się jednak skalą, rozpiętością tematów i próbą ugruntowania pozycji animacji kultury na mapie polskiej polityki kulturalnej. Tym samym obudził wiele emocji w środowisku osób zawodowo związanych z działaniem. Zarówno w swojej formule (która w założeniu miała być robocza i „na przekór” oficjalnym konferencjom, a zarazem nadać rangę tematowi spotkania), jak i w różnorodności zaproponowanych do dyskusji tematów, NieKongres okazał się wydarzeniem, które – jak żadne inne dotychczas – ujawniło z jednej strony potrzebę, z drugiej strony niemożność skomunikowania i integracji środowiska osób i instytucji zajmujących się animacją kultury.

Wyzwanie wynika być może z tego, w jak wiele rozmaitych dyskursów, tradycji i polityk kulturalnych uwikłane jest pojęcie „animacja kultury”, które przechodzi widoczną transformację, rozszerza się i obejmuje coraz większy obszar działań o rozmaitym charakterze. NieKongres jako wydarzenie organizowane „centralnie” przy wsparciu kluczowych, państwowych instytucji związanych z kulturą ujawnił, że choć pojęcie animacji kultury jest pogłębiane, obudowywane refleksją naukową, ujmowane w ramy kolejnych publikacji i raportów, to jako codzienna praktyka osób i instytucji mieści pod wspólnym szyldem działania nierzadko ideowo i merytorycznie sprzeczne.

Zapraszamy do nadsyłania tekstów o wyzwaniach, problemach i napięciach tkwiących w pojęciu „działania” – rozumianego szeroko jako aktywna i sprawcza postawa wobec rzeczywistości społecznej – oraz „animacji kultury”, którą rozumiemy jako szczególny przejaw działania posiadającego swoje korzenie i tradycje oraz bardzo współczesne i różnorodne konflikty, dylematy i zadania, ujawnione również ostatnio dzięki NieKongresowi Animatorów Kultury.

Zachęcamy do nadsyłania tekstów nie tylko uczestników NieKongresu, ale również doktorantów, studentów, aktywistów, animatorów i twórców, którzy samodzielnie działają lub śledzą, obserwują i interpretują działanie jako kategorię osadzoną w społeczno-polityczno-kulturowych praktykach poza- i instytucjonalnych. Proponujemy z jednej strony krytyczny namysł nad tematami zaproponowanymi podczas NieKongresu (a częściowo kontynuowanymi na Forum Animatorów Kultury), z drugiej – czekamy na teksty, które w szerszej perspektywie będą dotyczyły między innymi interpretacji bieżących zjawisk, analizy języka, form organizacji, mechanizmów społecznych, politycznych i ekonomicznych kształtujących i używających „działania” i „animacji kultury” w dyskursach publicznych.

redaktorka odsłony: agnieszka pajączkowska

termin nadsyłania tekstów: 15 czerwca 2014 r.

redakcja “małej kultury współczesnej”: jan borowicz, wojtek moćko, agnieszka pajączkowska, weronika parfianowicz-vertun, agata zborowska

Redakcja zastrzega sobie prawo wyboru tekstów przeznaczonych do publikacji.

Dla autorów i autorek opublikowanych tekstów przewidziane jest honorarium.

***

Fotografia: T. Kaczor, Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę”